Dvadesetak fotografija iz ciklusa Vrata i prozori Dražena Grujića, slično kao i prethodni radovi ovog autora, pokazuju njegovu potrebu da nadograđuje medij fotografije nefotografskim manirima primjerenijim dizajnu ili slikarstvu, da se bavi kompozicijom detalja i geometrijom nađenih objekata, te da fokus redovno stavlja na dio cjeline. Na tom, kompozicijskom planu fotografije, ciklus jedna- ko dobro funkcioniše kao i na značenjskom, onom najbitnijem kod fotografije. Iako se na mnogim od fotografija iz ovog ciklusa čini da je čudesna prirodna geometrija snimljenih predmeta sama sebi dovoljna, svaka od njih zapravo predstavlja prozor u um fotografa.

Grujić se bavi dijelom cjeline s pažnjom koju detalji rijetko dobijaju, a gledalac igra važnu ulogu nastavljanja priče koju autor započinje. Ciklus Vrata i prozori objedinjuje priče različitih krajeva svijeta i sinegdoški prikazuje različite živote koji se tamo odvijaju. Na prvi pogled gledalac može pomisliti da se snimljena vrata i prozori mogu nalaziti bilo gdje i da je autora privukla njihova ruiniranost ili estetika sama po sebi. No, svaka od njih, kroz snažnu interakciju autora sa objektom, zapravo pričaju svoju intimnu priču. To nisu prepoznatljivi dijelovi gradova u kojima se autor zatekao i u tome i jeste njihova snaga – ovi detalji se ne bave prepoznatljivošću nego jedinstvenošću, „malim“ narativima i intimom. Prozor i vratanca cirkuske prikolice negdje kraj Banja Luke, zadranska vrata koja otkrivaju socijalni status stanara kuće, samozatajna vrata negdje u Vati- kanu, osmansko naslijeđe na sarajevskoj arhitekturi, razorena vrata u nekom kutku nekadašnje fabrike Čajavac – sve to poziva posmatrača na interakciju i razmišljanje o mnoštvu pitanja: o sociološkom i historijskom kontekstu takvog običnog detalja kakav su vrata i prozori na nekoj građevini, o ljudima koji žive iza njih, o onima koji su tu živjeli ili radili prije više decenija, o geografskom mjestu zdanja, o njenom cjelovitom izgledu, a potom i na komparaciju priča na slikama. Fotografije pred nama ne pretenduju da daju odgovore nego su tu upravo da postavljaju niz pitanja.

Potpuno nepozvan, posmatrajući svana i izdvajajući tek vrata i prozore iza kojih se događaju najrazličiji životi i male historije, autor, a potom i gledalac, ulazi u prostor ličnog, intimnog, sakrivenog, onog prostora koji je obično zaštićen od pogleda stranca.

Tamara Zablocki

2010 mar – Photography Exhibition: Doors and Windows, Zenica National Theater – Festival Zeničko proljeće, Zenica